2011-03-28

Domy Virginii Woolf


Hyde Park Gate 22 ( 1882 – 1904, Londyn, dzielnica Kensington), pierwszy dom małej Virginii, to tutaj przyszła na świat 25 stycznia 1882r. i spędziła w nim dzieciństwo, oraz wczesną młodość. Stał na wąskiej ulicy, był koszmarnie zaprojektowany, bo ciągle coś do niego dobudowywano bez konsultacji z architektem, według szkiców matki Virginii, na kawałkach papieru listowego. Składał się z niezliczonych małych pokoi o dziwnych kształtach, które były ciemne i skrywały wiele tajemnic dwóch rodzin, Stephenów i Duckworthów. Mieszkało w nim jedenaście osób, które obsługiwane były przez siedem służących, do dyspozycji mieli jedną łazienkę i trzy ubikacje. Ściany pokoi zapełniały obrazy Wattsa, holenderskie sekretarzyki, skrzynie z ciężką rodzinną zastawą, bogato rzeźbione kredensy wypełnione szkłem i niebieską porcelaną. Meble pokryte były czerwonym aksamitem, części drewniane pomalowane na czarno z cienkimi złotymi liniami, a stoły w porze obiadu i podwieczorku zawsze wyglądały odświętnie, zapełnione srebrną zastawą, świecami i eleganckimi serwetami. W którymś z salonów stał fortepian, na którym stawiano prezenty na Boże Narodzenie. Nad salonem znajdowała się sypialnia rodziców, w której poczęła się czwórka rodzeństwa, w której to zmarła babka, matka i ojciec Virginii. Nad nią były sypialnie dzieci Julii Stephen z pierwszego małżeństwa, a wyżej kolejne sypialnie i pokoje dzienne, gabinet Leslie Stephena ze starym bujanym fotelem, cały wypełniony książkami, i na samej górze sypialnie służących. Z okien wewnętrznych schodów dostrzec można było bawiących się małych Stephenów w kwadratowym podwórku, przy fontannie ogrodowej. Od frontu, przy oknie wykuszowym, okrągła niebieska tabliczka oznajmiała: „ Tu mieszkał naukowiec i pisarz Leslie Stephen”.
W tym domu w 1895 r. na atak influency umiera matka Virginii, potem dwa lata później przyrodnia siostra Stella, po czym kolejny okres od 1897 do 1904r. Virginia określała mianem „siedmiu smutnych lat”. W 1904r., kiedy na raka umiera jej ojciec Leslie Stephen, cała czwórka rodzeństwa postanawia uwolnić się od ciemnych ścian żałoby, które nie dostarczają miłych wspomnień i z wielką przyjemnością opuszczają rodzinny dom, który po ich wyprowadzce zostaje przerobiony na hotel.


Talland House ( St. Ives, Kornwalia, wakacje 1882 – 1894), raj na ziemi, ostoja dla wszystkich, ucieczka w przyrodę, dźwięki, widoki, barwy... brzęczenie pszczół, krakanie gawronów, uderzanie fal o brzeg, zapach morza, kwiatów, przyjemności. Spacery, długie wycieczki, polowanie na motyle, ćmy i robaki (z czasem profesjonalne ich kolekcjonowanie) To tutaj przez dwanaście lat Virginia z rodzeństwem spędza wakacje. Do czasu kiedy 5 maja 1895r. umiera Julia Stephen i Leslie Stephen nie chce więcej widzieć St. Ives. 
Talland House leżał niedaleko od stacji, można było tam pobiec. Obok furtki rósł żywopłot z escalonii, a za nim znajdował się ogród, cały na zboczu, z mnóstwem niewielkich trawników i kryjówek; dalej rozciągało się boisko do krykieta, gdzie grywano w małego krykieta całymi popołudniami i do tak późna wieczorem, że trzeba było pomalować piłkę świecącą farbą, a za boiskiem morze (…) Życie rodzinne w St. Ives było dość zgrzebne i niedbałe: w Talland House panował nieporządek i przewijało się przezeń dużo ludzi. Poza rodziną byli tak goście: duża liczba kuzynów, wujów, siostrzeńców i siostrzenic (…) Morze jednak potrafiło dać o tyle więcej: doroczne regaty, piaski, zgłębienia wśród skał, gdzie kwitły morskie anemony, nad którymi przepływały ryby, wielka zatokę z żaglami i parowcami znikającymi w drodze do Bristolu albo Cardiff, albo może do Brazylii. A oprócz tego była jeszcze gęsta śmietana, specjalność Kornwalii, i sprzedawca muffinów – co nie wiązało się bezpośrednio z morzem - i ogólne bogactwo i szczęście życia (…) - fragmenty Biografii Virginii Woolf autorstwa Quentina Bella.
Życie w Talland House, i wspomnienia związane z tamtym magicznym miejscem, Virginia opisała w swoje książce „Do latarni morskiej”.
Talland House znajduje się 302 mile od Londynu ( jakieś 5h drogi), można go nie tylko zwiedzać, ale również w nim spać. Kornwalia, spacer brzegiem morza, moje marzenie... Talland House



 
Gordon Square 46 (1904-1906, Londyn, dzielnica Bloomsbury), pierwszy dom bez rodziców, służby (tylko rodzinną kucharkę Sophie Farrell zabrali ze sobą) i wattsowsko-weneckiego stylu. Virginia i Vanessa postanowiły go urządzić bardzo skromnie, lekko, bez przesytu, aksamitu i serwetek. Ściany pomalowano jednobarwną farbą, pokoje wypełniono biało-zielonymi kretonami. Na parterze był duży podwójny salon i gabinet, a na piętrze salony sióstr i pokoje braci Thoby'ego i Adriana, którzy studiowali już w tym czasie. Siostry w końcu odetchnęły, dużo spacerowały, udzielały się towarzysko, chodziły na wystaw obrazów, do księgarni i z czasem, w tym właśnie domu zaczęły urządzać czwartkowe wieczory, które były zaczątkiem działalności słynnej Grupy Bloomsbury. Kiedy w 1906r. umiera na tyfus brat Thoby Stephen, a siostra Vanessa wychodzi za mąż za Clive'a Bella, Virginia i Adrian przenoszą się na Fitzroy Square 29.


Fitzroy Square 29 (Londyn, 1907-1911 ), po śmierci Thoby'ego Virginia stara się zbliżyć do Adriana i stworzyć mu ciepły dom. Jednak ich relacje nigdy nie były wzorowe, mimo iż jako rodzeństwo byli ze sobą bardzo związani, i z całą pewnością się kochali. To z Adrianem przy Fitzroy Square Virginia prowadziła sporo ważnych rozmów, przede wszystkim o śmierci najbliższych, i to ślady po ich sporach przyjaciele wynajdywali na ścianach (rzucali się maślanymi kulkami). Z czasem wspólnie zaczęli wskrzeszać czwartkowe wieczory Thoby'ego i zapraszać do siebie członków Bloomsbury, a także innych młodych ludzi, którzy studiowali w Cambridge i bywali na Gordon Square za czasów Thoby'ego. Pod tym adresem Virginia odrzuciła w 1907r. oświadczyny Lyttona Stracheya i nieco później Hiltona Younga; tam przeżywa depresje, spędza kolejny raz kilka tygodni w Sanatorium Twickenham, potem podróżuje z Vanessą i jej mężem po Francji i Włoszech. Lekarze uważają, że Londyn ma na nią zły wpływ i w 1910r. w okresie Bożego Narodzenia zaczyna szukać domu na wsi. W międzyczasie dzierżawa Fitzroy Square wygasa i zmęczona częstymi sporami z Adrianem, szuka domu, w którym jeden drugiemu nie będzie wchodził w paradę. Znajduje Burnswick Square 38.

Asham (Asheham, Sussex 1911-1919 ) odkąd Virginia zaczęła mieć problemy zdrowotne i załamania psychiczne, lekarze zgodnie orzekali, że to Londyn ma na nią zły wpływ. Dlatego zawsze oprócz mieszkania w Londynie, znajdowała też posiadłości z dala od londyńskiego zgiełku. Początkiem 1911r. wynajduje piękny dom, położony samotnie i romantycznie kilka mil od Firle, niedaleko Lewes. Przez kolejne osiem lat będzie uciekać tam w chwilach problemów zdrowotnych.

 
Brunswick Square 38 ( Londyn, 1911 - 1912) w listopadzie 1911r. Virginia wynajmuje dom na Brunswick i dzieli go razem z czterema mężczyznami: bratem Adrianem (pierwsze piętro), kolegą Maynardem Keynesem (parter), Duncanem Gruntem (parter) i od grudnia z Leonardem Woolfem (trzecie piętro). Ona sama sporą część czasu spędza w posiadłości Asham, gdzie pisze swoją pierwszą powieść „Podróż w świat” (wówczas pod tytułem „Melymbrosia”). W styczniu 1912r. wysłuchuje oświadczyn Leonarda Woolfa, z którym od czasu wspólnego mieszkania znacznie częściej się widywała i darzyła go coraz większą sympatią. Jednak dopiero w maju gotowa jest by te oświadczyny przyjąć i zapewnić Leonarda o swej miłości.
10 sierpnia 1912r. Virginia Stephen i Leonard Woolf biorą krótki, cichy ślub w Londynie i spędzają wspólnie noc w posiadłości Asham. W podróż poślubną wyjeżdżają do Hiszpanii, a po powrocie przeprowadzają się z londyńskiego domu przy Brunswick Square do domu przy Clifford Inn.


Clifford Inn (Londyn, 1912 – 1913), niedługo Woolfowie mieszkają pod tym adresem. Virginia tam podejmuje próbę samobójczą i cudem zostaje odratowana po tym jak połknęła sto gramów weronalu – śmiertelną dawkę. Leonard zarządza 18 listopada 1913r rezygnację z pokoi w Clifford's Inn i wyjazd do Asham. Pozostają poza Londynem do sierpnia 1914r, a później w ramach dalszej kontroli nad zdrowiem Virginii, spędzają trzy tygodnie w Kornwalii.



Hogarth House (Richmond 1915 - 1924 ), Woolfowie nadal zatrzymują Asham, jeżdżą tam głównie na Boże Narodzenie, Wielkanoc, na tydzień w maju i przedłużone wakacje letnie, niekiedy nawet do października. Kolejny dom wynajmują w Richmond w 1915 r., gdzie niedługo później zakładają siedzibę Wydawnictwa Hogarth Press. Virginia wraca do zdrowia, pisze kolejne powieści, wspólnie z mężem stwarzają model egzystencji w Hogarth House, którego się trzymają przez kolejne lata... Przed południem pisali, po południu spacerowali, wieczorem czytali. Raz czy dwa w tygodniu sprawy polityczne albo wydawnicze wzywały Leonarda do Londynu; raz czy dwa w tygodniu Virginia mu towarzyszyła i odwiedzała biblioteki, sklepy, chodziła na koncerty i do przyjaciół (…). Coraz częściej myślą o kupnie prasy drukarskiej i o lekcjach drukarstwa, czego z czasem udaje im się dokonać. Zaczynają wydawać nie tylko dzieła Virginii, ale również kilku innych znanych twórców tamtego okresu.


Monk's House (Rodmell 1919 – 1941), tego domu Woolfowie szukali całe życie, a kiedy już byli w jego posiadaniu, zawsze miło w nim spędzali czas i z przyjemnością do niego wracali. Mimo iż w porównaniu z melancholijnym, klimatycznym i nawiedzonym Asham (który był wynajmowany) ten na własność (Monk's House – kupili Woolfowie po licytacji za 700 funtów) był jedynie przyjemnym domkiem z kilkoma miłymi widokami, to i tak miał coś co Woolfowie bardzo w nim lubili. Monk's House leżał na końcu wiejskiej uliczki, która wije się, odchodząc od szosy między Lewes i Newhaven i wzdłuż której zbudowane zostało niemal całe Rodmell. Była to skromna siedziba z cegły i kamieni, obłożona deskami od strony ulicy, dwupiętrowa, ze szpiczastym dachem z łupka. Wewnątrz liczne niskie, nieduże pokoje przechodziły jeden w drugi; parter był wybrukowany cegłami, schody były wąskie, stopnie zniszczone; oczywiście nie było ani łazienki, ani gorącej wody, ani WC. Za domem rozciągał się bujny i zapuszczony ogród, z kamiennym murem, a za ogrodem sad, a za sadem otoczony murem cmentarz (…) - fragment z Biografii Virginii Woolf autorstwa Quentina Bella.
W Monk's House powstała większość dzieł Virginii, tam też przechodziła kolejne załamania, tam wstawiła swój wymarzony gramofon i pod tym domem postawiła pierwszy samochód. Woolfowie z Wydawnictwa i twórczości Virginii mieli coraz więcej pieniędzy, utrzymywali dwa domy i dwie służące; podróżowali do Irlandii, Francji, Włoch i co jakiś czas wracali do Kornwalii.
To w Monk's House na kominku w salonie Virginia zostawiła list do męża i wyszła w stronę rzeki Ouse, nad którą trzy tygodnie później znaleziono jej ciało.
Jej prochy, oraz kilkanaście lat później prochy Leonarda (mieszkał tam, aż do śmierci w 1969r.), spoczęły pod wiązami, którym kiedyś Woolfowie nadali swoje imiona.
Monk's House leży 60 mil od Londynu (jakieś 1,5h drogi), w środy i soboty, od kwietnia do października jest otwarty dla zwiedzających i marzę o tym, by go zwiedzić... tymczasem linkuję szczęściarza, któremu dane było przejść ostatnią drogą Virginii, od Monk's House w kierunku rzeki Ouse - http://bryka-brak.blogspot.com


Tavistock Square 52  (Londyn, 1924 – 1939r.) kiedy Woolfowie pojechali na wakacje do Bretanii, okazało się, że dom przy Tavistock ma zostać zburzony. Jako, że gdzieś musieli przenieść Wydawnictwo, to przeprowadzili się pod kolejny londyński adres...


Macklenburgh Square 37  (Londyn 1939r...) Virginia nie czuła się tu dobrze, nie było dywanów, kuchnia wydawała się jej za mała, inne pomieszczenia za duże, schody też złe... Spędzali tam tylko kilka dni co dwa tygodnie. 


"Virginia Woolf. Biografia" - Quentin Bell, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, przełożyła Maja Lavergne, 2004r.
"Virginia Woolf" - Beatrice Masini,  Wydawnictwo Zielona Sowa, przełożyła Dorota Duszyńska, 2009r.
"Chwile istnienia. Eseje autobiograficzne" - Virginia Woolf, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, przełożyła Maja Lavergne, 2005r.
"Domy pisarek" - Sandra Petrignani, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, przełożyła Hanna Cieśla, 2004r.